Haarspeld uit cellulose acetaat – een ecologisch plastic?

Haarspeld uit cellulose acetaat – een ecologisch plastic?

Cellulose acetaat is een materiaalsoort op basis van plantaardige vezels dat sterk gelijkt op plastic. Hoewel het al decennialang veelal gebruikt wordt in allerlei consumentenproducten, van brillen tot kledij, wordt het meer en meer in de markt gezet als duurzaam en recycleerbaar. Ook de haarspelden of haarclips van SQÓN zijn gemaakt uit cellulose acetaat. Hoe ecologisch is het werkelijk en wat zegt de wetenschap hierover?  

 

Ace-wat?

Cellulose acetaat wordt gemaakt uit de reactie van cellulose met azijnzuur. Het voornaamste ingrediënt hierbij is cellulose, een keten van suikers dat in de natuur voorkomt in de cellen van planten. Cellulose is een onschuldige molecule en krijgen we dagelijks binnen met onze portie groenten en fruit. Het wordt in onze spijsvertering makkelijk afgebroken tot individuele suikers.

 

Duurzaam?

Nagenoeg alle plastics (bv. Polyethyleen en polypropyleen) worden gemaakt uit fossiele grondstoffen, en dit houdt mede de vraag naar olie en gas hoog. Er wordt verwacht dat, gezien olie en gas de komende jaren minder zal gebruikt worden als brandstof dankzij de shift naar elektrische voertuigen, de oliesector zich gradueel zal opschalen naar de andere lucratieve tak: plastics. Tóch een reden om de olie-industrie draaiende te houden.

Hier komt cellulose acetaat. Dit materiaal wordt gewonnen uit vezels van hout en katoen. Een boom en een plant. Twee natuurlijke en onuitputbare grondstoffen. Het onderscheidt zich op dit vlak van traditionele plastics doordat het niet afkomstig is van fossiele brandstoffen.

 

 

Recycleerbaar?

In theorie is cellulose acetaat bioafbreekbaar, maar onderzoek toont aan dat dit enkel gebeurt onder welbepaalde voorwaarden. Cellulose acetaat gewoon op de composthoop gooien, of begraven in je achtertuin, zal het materiaal niet volledig afbreken. De moeilijkheid is namelijk om de reactie tussen azijnzuur en cellulose ongedaan te maken, een proces dat niet zomaar gebeurt in de natuur zonder de juiste katalysatoren of enzymes.


Op labo schaal zijn er weliswaar bacteriën geïdentificeerd die de afsplitsing van azijnzuur kunnen katalyseren, waarna de ‘vrije’ cellulose ketens relatief makkelijk kunnen worden afgebroken. De afbraak door bacteriën is veelbelovend maar wordt op heden niet op grote schaal toegepast.

 

Conclusie

Het materiaal “cellulose acetaat” ondersteunt de overgang van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare grondstoffen en wordt daarom terecht beschouwd als een meer milieuvriendelijker materiaal dan normale plastics. Het wordt echter niet gerecycleerd en biedt daarom geen direct antwoord op de berg plasticafval.

 

 

Bronnen:

Yadav et al., 2021: Degradable or not? Cellulose acetate as a model for complicated interplay between structure, environment and degradation